Design als aanjager van nieuwe systemen

Dat design verder reikt dan het vormgeven van spullen weten we. Echter laat DDW18 zien dat ontwerpers aan het roer staan van verregaande maatschappelijke veranderingen. Veranderingen in ons consumptiegedrag, in juridische systemen, agricultuur en zelfs in geopolitiek. De deelnemers van dit jaar laten zien dat ze essentiële en onmisbare aanjagers zijn van een nieuw paradigma. Door de ogen van de ontwerper kijken we naar de maatschappij en zijn systemen. Wie zijn de betrokkenen? Welke resources hebben we? Hoe zetten we die zo efficiënt mogelijk in? En welke processen kunnen worden herzien? De ontwerpers namen de bezoeker aan de hand door de verschillende facetten van onze samenleving.

Neemt e-commerce de offlinewereld over?

Een goed voorbeeld van het eerste systeem waar ontwerpers aandacht voor vragen is: een e-commerce business afkomstig uit de grootmacht China. ‘Alibaba From Here to Your Home’ is een expositie geïnitieerd door Design Academy Eindhoven (DAE) en het Van Abbemuseum. Het uitgangspunt is het Chinese platform Alibaba, bekend wegens onder andere zijn controversiële omgang met data van gebruikers. De opkomst van deze Chinese variant van Amazone impliceert ook dat meer producten waarbij mensenrechten geschonden zijn, een intrede doen op de Europese markt. Wat betekent dit nu voor ons wereldwijde netwerk van online webshops? En wat zijn de gevolgen voor de offlinewereld? En onze lokale winkels? Negen DAE-afgestudeerden  zijn uitgenodigd om het operationele model van Alibaba te bestuderen. Eenieder focuste zich op een onderdeel van het mega e-commerce platform. De komst van Alibaba heeft direct effect op de lokale markten, op de geopolitiek, infrastructuur en copyright. Alle projecten vergroten ons bewustzijn rondom online versus offline verkoop.

Mensenrechten en design

Tijdens DDW kon de bezoeker kennismaken met zwaarbeladen onderwerpen zoals onwettige arrestaties, afwezigheid van een onafhankelijke pers en mishandeling door politie. Wat heeft design hier mee te maken? Stichting We Are is een ontwerpbureau dat collaboratief design inzet om sociale en juridische systemen te herontwerpen. De ontwerpers van We Are met o.a. Bernhard Lenger nam de bezoeker mee in deze controversiële thematieken door middel van een audiotour ‘We are Human Rights’. Wat kan een ontwerper doen voor dergelijke onderwerpen? Hoe kan ontwerp bijdragen aan het creëren van meer bewustzijn rondom essentiële maatschappelijke thema’s? Lees meer over We Are in het eerste artikel over de verborgen pareltjes van DDW18. Bernhard Lenger riep eerder met zijn publieke bewustzijnscampagne ‘This is Ecocide’ in 2016 al op voor een nieuwe wetgeving die vervolging voor milieuschending mogelijk moet maken.

De dilemma’s van de moderne boer

Meer audioverhalen met een boodschap vonden we op het Ketelhuisplein. Onder de noemer ‘Schuif aan tafel bij de boer’ kon het publiek kennismaken met drie inspirerende bevindingen van ontwerpers. Deze ontwerpers namen een kijkje bij verschillende boeren en namen diverse processen onder de loep. Hoe kan de boer zijn gewassen op een natuurlijke manier beschermen? Ontwerper Mies Loogman ondervond de keuzes waar een akkerbouwer uit Lierop dagelijks voor komt te staan. Hoe gaan melkveehouders om met de productie van melk? Is de consument bereid te investeren in duurzaamheid? Of moeten de kosten volledig gedragen worden door de veehouder? Ontwerper Sietske Klooster van de Melksalon is de aangewezen persoon om hierin mee te denken. Een andere melkveehouder, Karin de Brouwer, verkende met ontwerper Merle Bergers de dilemma’s van een drastische verandering: koeien verplaatsen naar de wei die jaarrond op stal staan. Het klinkt makkelijker dan je denkt. Tijdens een 15 minuten durende ervaring waarbij alle zintuigen geprikkeld konden worden kreeg je inzicht in de keuzes waar de moderne boer voor staat.

Nieuwe mindset noodzakelijk voor textielafval

T-Slagerij presenteerde tijdens DDW18 een nieuw consumptie model voor textiel aan de hand van een collectie touwen en workshops. Wat als we nu zelf ons eigen textielafval omzetten naar nuttige producten? Door middel van cursussen deelden de ontwerpers van co-designstudio Bron van Doen en textielontwerper Victoria Ledig tools zoals schaalbare technieken om textiel opnieuw in te zetten als product.

De bezoekers van DDW maakten kennis met bewustzijnscampagnes, het vormgeven van mensenrechten, de morele keuzes waar de moderne boer voor staat en nieuwe manieren voor afvalverwerking. De deelnemers van dit jaar brachten onderwerpen aan het licht waar menig consument en burger doorgaans nauwelijks zicht op heeft. Ze laten zien dat design wel degelijk van toegevoegde waarde is voor het aanwakkeren van het publieke debat en binnen het herontwerpen van maatschappelijke systemen.