Dorieke Schreurs

Wat doet een kunstenaar op de Dutch Design Week? Onderzoeker en beeldend kunstenaar Dorieke Schreurs vertelt waarom ze dit jaar deelnam aan het festival. Tien weken lang volgde ze een intensief programma bij BioArt Laboratories. Tijdens DDW waren de resultaten van haar zoektocht naar een bio-based en biologisch afbreekbaar alternatief voor acrylverf te zien.

BioArt Lab volgt ze al een tijdje op afstand, vertelt ze. De Eindhovense organisatie van Jalila Essaïdi stimuleert onderzoek naar biomaterialen en crossovers met andere disciplines en nodigt talenten van over de hele wereld uit om hun ideeën hier verder te ontwikkelen. Zelf werkt Dorieke met name op het snijvlak van kunst, natuur en wetenschap. Circulair werken is het centrale thema in haar kunstenaarschap.

Om voor zichzelf een circulair maakproces te creëren, verdiepte ze zich in oude technieken als tempera. Een beproefde methode om verf te maken, maar ook bewerkelijk en tijdrovend. Niet iets voor de massa dus. Ze besluit een onderzoeksvoorstel in te dienen bij de Talent Pressure Cooker van BioArt Lab om een alternatief te verkennen voor acrylverf dat op grote schaal geproduceerd kan worden. Een bio-based en biologisch afbreekbare verf voor de creatieve sector.

In theorie zou het mogelijk moeten zijn, vertelt ze, maar het is geen eenvoudige klus. De afgelopen periode verdiepte ze zich in scheikundige processen en schakelde hulp in van wetenschappers. Het is zoeken naar de juiste samenstelling van biopolymeren en de beste mengvolgorde, experimenteren dus tot je een verf hebt waarbij de binding goed is en de kleurendeeltjes niet loslaten. Op dit moment is die zoektocht nog in volle gang. Elke dag aan de slag met Venetian rood als testkleur.

Ze hoopt met haar onderzoek een bijdrage te leveren aan een duurzamere kunstsector. ‘De polymeren die nu nog in verven zitten, zijn feitelijk petrochemisch. Als je je kwast onder de kraan reinigt, komen vloeibare plasticdeeltjes en andere schadelijke additieven in ons watersysteem terecht.’ Ze vervolgt: ‘Naar duurzame alternatieven voor industriële verf wordt al veel onderzoek gedaan, ik ben nieuwsgierig naar een alternatief binnen mijn eigen vakgebied. Acrylverf wordt in de creatieve sector niet alleen gebruikt door professionele kunstenaars, maar ook door veel hobbyschilders en schoolkinderen. Ik denk dus dat je daar met duurzame verf een grote impact kunt hebben.’

In de designwereld ziet ze dat men veel meer bezig is met duurzaamheid. ‘Waarom blijft de kunstwereld achter, terwijl kunstenaars vaak juist innovatief en innoverend zijn?’ Ze mist de koppeling van kunst met maatschappelijke thema’s, kunst als afspiegeling van de tijd waarin we leven én de rol van educatie hierin, zodat kunstenaars niet alleen leren nadenken over het kunstwerk, maar ook over het productieproces.

Dan beantwoordt ze de zojuist door haar opgeworpen vraag: ‘Ik ben voor mezelf tot de conclusie gekomen dat het bij een gebouw of gebruiksvoorwerp makkelijker te accepteren is dat dat eindig is. Dat maakt het eenvoudiger om het over duurzaamheid en biologisch afbreekbare materialen te hebben. Het eindigheidsverhaal is bij kunst veel moeilijker, zeker voor de maker ervan.’ Ze benadrukt dat het goed is om kunst zo te conserveren dat het nog eeuwen in een museum kan hangen, maar eerlijk is eerlijk: zo zullen de meeste schilderijen niet eindigen. ‘Het is belangrijk om ook kunst mogelijk te maken die afbreekbaar of hernieuwbaar is.’

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Innovations Origins. Tijdens DDW18 organiseerden Dutch Design Daily, Innovation Origins en DDW daarnaast gezamenlijk Hidden Gem fietstochten langs de geselecteerde ontwerpers.